Neurologische ontwikkeling

Om de ontwikkeling van adolescenten te begrijpen, is kennis van de structuur en de ontwikkeling van de hersenen belangrijk (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017).

De cortex vormt de voor-, boven- en zijkant van de hersenen die zo'n driekwart van de hersenen beslaat (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Deze is verdeeld in vier kwabben die verschillende functies hebben en vernoemd zijn naar de plaats waar ze zich in het hoofd bevinden (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017):

De bovenwand (de pariëtale kwab) regelt onder andere ruimtelijke waarneming en zintuiglijke informatie;
De zijwand (de temporale kwab) regelt onder andere gehoor, taalfuncties en verbaal geheugen;
Het achterhoofd (de occipitale kwab) regelt onder andere visuele waarneming;
Het voorhoofd (de frontale kwab) regelt onder andere hogere cognitieve functies als beoordelingsvermogen, planning, werkgeheugen, impulscontrole en doelgericht gedrag.

De belangrijkste gebied in de frontale cortex wordt de prefrontale cortex genoemd en is pas in de late adolescentie volgroeid (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Dit deel van de hersenen regelt verschillende complexe cognitieve vaardigheden, zoals plannen, organiseren, abstract denken, sociaal gedrag en impulsbeheersing. (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Ook is dit deel van de hersenen belangrijk voor de impulscontrole van de adolescent (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). De ontwikkeling van de hersenen verloopt dus niet voor alle delen met dezelfde snelheid (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). In de puberteit worden er allerlei verbindingen tussen hersencellen gelegd en soms ook weer verbroken onder invloed van geslachtshormonen (Geerts & Van Kralingen 2016). Deze twee processen voor nieuwe mogelijkheden, maar zeker in de puberteit ook voor de nodige onzekerheid, emotionele spanning en verwarring (Geerts & Van Kralingen 2016) (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017).

Doordat de emotionele regelsysteem eerder uitgerijpt is dan het rationele controlesysteem, kan dat leiden tot een onbalans tussen gevoel en verstand (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Het gevolg daarvan is dat pubers gevoelens veel heftiger en intenser beleven dan volwassenen (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Uit een onderzoek van Crone31 is gebleken dat jongeren in de vroege- en midden adolescentie intenser kunnen reageren wanneer zij vooruitzicht hebben op mogelijke beloning (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Adolescenten zijn op een bepaald moment wel in staat om de voor- en nadelen van een risicovolle keuze goed na te denken, maar door de heftige gevoel van (mogelijke) beloning, laten zij hun rationele inschatting varen (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017).

Veel van de gedachten en emoties van jongeren hebben betrekking op kort termijn, omdat adolescenten gericht op het hier en nu (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Dit verklaart het toenemende risicogedrag onder pubers: door de emoties en het verlangen naar beloningen, worden zij blind voor de gevolgen voor bijvoorbeeld de gezondheid. Adolescenten halen sneller stunts uit waarvan ze een kick krijgen of waar ze indruk mee maken op leeftijdgenoten (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017).

Voorbeeldvideo: Cinnamon challenge (gone wrong) ---> hele video

Hierboven is een video te zien van een stelletje die zichzelf filmen terwijl ze van plan zijn een 'challenge' uit te voeren. Aan het begin van de video leggen ze de challenge uit en leggen ze een flesje water neer. Je zou kunnen zeggen dat ze er beide van bewust zijn dat het eventueel fout kan gaan, vandaar dat ze alvast een flesje water klaar hebben liggen. Deze adolescenten zijn dus wel in staat om de voor- en nadelen van een risicovolle te bedenken, maar door de heftige gevoel van (mogelijke) beloning, laten zij hun rationele inschatting varen (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017).

Aan het begin van de video laat het meisje ook duidelijk blijken dat ze het heel erg spannend vind en dat haar hart er sneller van klopt, maar desondanks neemt ze toch een impulsieve keuze (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017).

In de video is te zien hoe het mis ging bij het meisje. Ze wordt geconfronteerd met haar impulsieve keuze en schrikt heel erg van wat er gebeurde (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Ze roept dat ze niet kan ademen en haar vriend schrikt er ook van, is te zien aan zijn houding (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Ze sluiten de video ook gewoon weer af alsof er niets is gebeurd.

Tijdens de adolescentieperiode zijn jongeren sterk gevoelig voor beloning, een neurologische ontwikkeling tijdens de adolescentie (Wal, J. van der, & Wilde, J. de. (2017). Dit komt omdat het rationele deel van het brein nog niet zo ver is ontwikkeld als het emotionele deel van het brein (Van der Wal & de Wilde, 2017). Bij dit soort challenges zijn jongeren nog niet altijd in staat om de gevaren in te zien. Ze kunnen alleen maar denken aan hoe grappig het kan zijn om de challenge uit te voeren en hoe hun video zal bevallen op social media.

Docentengedrag

Docenten op school kunnen aandacht schenken aan wat er online allemaal bespreekbaar wordt gemaakt onder de jongeren.

Voorbeeld: tegenwoordig is Drillrap een nieuwe hype onder de jonge adolescenten waarin ze buiten rondlopen met messen '' voor het geval dat er ruzie ontstaat''. De docenten op school kunnen bijvoorbeeld voorlichten geven over de gevolgen van deze roekeloze besluit. Het is belangrijk dat de adolescenten worden geïnformeerd over de gevolgen en wat de risico's zijn achter de keuzes.

Door naschoolse activiteiten die de leerlingen hebben te betrekken op school en als docent te weten wat leerlingen ook inde vrije tijd doen, is er meer zich op de ontwikkeling van de adolescenten. Op deze manier weet je als leraar ook welke leerlingen meer begeleiding nodig hebben.

De docenten moeten ook rekening houden met hoe de groepsband is in een klas. Door goed te observeren hoe de leerlingen met elkaar omgaan, met elkaar spreken en welke activiteiten er in groepjes (ook buiten lestijd) worden uitgevoerd. Door bijvoorbeeld streng te handhaven als het gaat om telefoongebruik in de klas, kunnen al veel onnodige roekeloze keuzes worden tegengehouden, zoals het fotograferen van medestudenten tijdens de les.